Wat is eigenlijk een biologische wijn?

Een biologische wijn is een wijn die biologisch is verbouwd en waarbij de wijnmakers geen chemische producten hebben gebruikt. Hij moet voor 95% uit biologisch geteelde druiven bestaan om als biologische wijn te worden beschouwd.
In Frankrijk neemt de biologische teelt steeds meer toe. Het Agence Bio, de Franse vereniging voor de ontwikkeling en ondersteuning van biologische teelt, telde 5.263 wijnhuizen die ongeveer 70.740 ha exploiteren, wat ongeveer 9% van de Franse wijngaarden is. En dat aantal neemt gestaag toe.

Maar wat is dat, een biologische, biodynamische of natuurlijke wijn, of zelfs een wijn die voortkomt uit duurzame teelt?

Wat is een duurzame teelt?

Dit is de eenvoudigste soort teelt om milieuvriendelijk wijn te verbouwen. Het doel is om de invloed van de wijnbouw op het milieu te verminderen. Het idee is uiterst eenvoudig, zo eenvoudig dat je je kunt afvragen waarom niet iedereen de duurzame teelt toepast. In feite is het al voldoende als men probeert alleen een minimale hoeveelheid chemische producten te gebruiken en de druiven alleen te behandelen als het echt nodig is. Transparantie creëren over de behandeling van druiven zou ook voldoende zijn. Sinds 2002 staat het keurmerk Terra Vitis officieel voor dit type teelt.

Wanneer is een wijn biologisch?

Voor 2012 was de biologische wijn een wijn die verbouwd werd in een biologische landbouw en die gemaakt werd van druiven die gecertificeerd waren als biologisch geteeld. Om de wijn biologisch te mogen noemen, moest je je houden aan een catalogus vol voorschriften die elk gebruik van pesticiden, herbiciden, kunstmest en genetisch gemodificeerde organismen, met andere woorden: alle chemische stoffen, verboden. Alleen als men zich strikt aan deze voorschriften hield, werden de druiven gecertificeerd als “biologisch”.

In februari 2012 besloot de Europese Unie deze voorschriften voor de biologische landbouw aan te scherpen en enkele nieuwe voorschriften voor de “biologische wijn” toe te voegen. De druiven moeten nog steeds voldoen aan de reeds bestaande voorschriften, maar nu moeten de wijnmakers zich houden aan een andere, preciezere catalogus vol voorschriften. Volgens die nieuwe voorschriften moet er nu een maximum aantal sulfieten zijn, om op een “schonere” manier wijn te produceren; een derde minder dan in de traditionele landbouw. Verder staan ze alleen toevoegingen toe die gecertificeerd zijn als biologisch, zoals gisten en suiker, en verbieden ze appelzuren. Dus alles wat er in die zin bij komt in de wijn, moet ook biologisch zijn.

De Lamborghini onder de biologische wijnen: de biodynamische wijn!

Om een biologisch-dynamische teelt te kunnen bedrijven, moet je of het certificaat “biologisch” al bezitten, of het moet in behandeling zijn. Er zijn enkele overeenkomsten tussen een biologische en een biodynamische wijn, maar de biodynamische gaat veel verder. Dit type teelt beïnvloedt het hele leven op de wijngaarden. In feite drukt de biodynamische teelt een evenwicht uit tussen de natuur, de wijnstokken en de directe en verre omgeving. Dit systeem is gebaseerd op de antroposofische denkwijze van Rudolf Steiner (Oostenrijks filosoof en landbouwkundige). Met andere woorden, het idee van dit systeem is om het leven in de wijngaard te rehabiliteren en te intensiveren, om het milieu beter te respecteren dan voorheen en een volledige ontplooiing van het gebied te bereiken. Men houdt rekening met de maancycli en de schikking van de planeten, die de groei van de planten zullen beïnvloeden. Deze verbetering van bodem en wijnstokken vindt volkomen natuurlijk plaats, dankzij de verpulverde plantaardige, dierlijke en minerale extracten in een homeopathische dosis. Ook hier is het maximale aantal sulfieten lager dan bij de biologische teelt.

Biodynamiek lijdt nog steeds onder haar marginale imago en de verdedigers ervan worden vaak als gek beschreven. Bij wijnproeverijen herkennen proevers echter steeds meer de kwaliteit van biodynamische wijnen.

Is een natuurlijke wijn zwavelvrij?

In feite bestaat er geen wijn die helemaal zwavelvrij is, want zwaveldioxide (SO2) wordt zelfs geproduceerd tijdens het gistingsproces, wanneer suiker met behulp van gisten wordt omgezet in alcohol. Een natuurlijke wijn is dus een wijn die geen extra zwavel krijgt. Natuurlijke wijnen bevatten wel een klein aantal sulfieten of helemaal geen sulfieten. De maximale dosis van 40mg/l voor witte wijn en 30mg/l voor rode wijn mag niet worden overschreden. Andere wijnen mogen helemaal geen sulfieten bevatten. Voor natuurwijnen bestaan er geen officiële voorschriften. De Franse vereniging L’Association des Vins Naturels (AVN) probeert het al eens te worden over een officiële definitie. De vereniging probeert een volledig biologische of biodynamische teelt te bevorderen door verdere voorschriften toe te voegen, zoals het verbod op gisten, die een vast onderdeel vormen van de wijnproductie, of door een bindend afzien van sulfieten of andere additieven.

Toch is het belangrijk te begrijpen welke voordelen zwavel heeft bij de wijnproductie. Het heeft antiseptische en antioxiderende eigenschappen. Zwavel maakt het mogelijk om de gisting van de wijn te stabiliseren, zodra hij in flessen is afgevuld. Daarom moet een zwavelarme wijn perfecte wijnmaakomstandigheden hebben, evenals perfecte opslag en bewaring.