8 Zware rode jongens uit Zuid-Italië

Weinig dingen zijn zo opwindend als de winnaar die je niet had verwacht – het donkere paard. In die geest zijn deze rode wijnen uit Zuid-Italië niet bekend, maar als je ze eenmaal geproefd hebt, zou je ze wel eens de kroon kunnen geven.

Deze regio is de plaats waar Griekse en Fenicische handelaren zich vestigden en de inheemse Etrusken ontmoetten, gevolgd door Romeinen, Moren, Arabieren en Spanjaarden.

Het resultaat is een overvloed aan unieke druivensoorten, uitzonderlijk terroir en spectaculaire wijnen die geen fortuin kosten.

Etna Rosso – Druif: Nerello Mascalese – Regio: Sicilië

Transparant granaat, medium body, boeiende aroma’s van gedroogde roos, wilde kruiden en een vleugje zwavel. Scherpe granaatappel en zure kersen smaken, met stekelige peer zuren, soepele leerachtige tannines en een lange zachte afdronk. Drink een jonge Etna Rosso bij gegrilde octopus en tomaat of rauwe tonijn, of combineer een oudere contrada wijn met gestoofd rundvlees en beenmerg.

Etna wijnen zijn meestal vol terughoudendheid, complexiteit en finesse, en ontwikkelen zich goed in de loop van de tijd, wat verklaart waarom Etna Rosso door veel proevers is vergeleken met Bourgogne en Barolo.

De Etna is de grootste vulkaan van Europa en een van de meest actieve vulkanen ter wereld. Op de hellingen van de Etna groeien al druiven sinds de oude Griekse kolonisten.

Naast de bodem zijn er grote verschillen in blootstelling (de wijnstokken worden geplant op de noordelijke, oostelijke en zuidelijke hellingen) en hoogte, waardoor enorme verschillen tussen dag en nacht ontstaan, en een ongewone combinatie van subtropische, mediterrane en continentale klimaten.

Voeg daarbij een overwicht aan extreem oude wijnstokken – 80-100+ jaar is niet ongewoon – plus de unieke eigenschappen van de Nerello Mascalese druif (en zijn sidekick, Nerello Capuccio), en je krijgt heel gave wijnen.

Aglianico del Vulture- Druif: Aglianico – Regio: Basilicata

Terwijl de Aglianico wijnen van Campania en Basilicata hetzelfde basissmaakprofiel delen – pezig rood fruit en bessen, uitgesproken zuren en stevige tannines – is de Aglianico del Vulture donkerder van kleur en aardser van smaak. Vaak wordt opgemerkt dat hij een duidelijke krijtachtigheid heeft en een vleugje tabaksblad in de afdronk. Lekker met understoofpot, steak au poivre, volle kaas.

Aglianico is de meest prestigieuze rode druif van het zuiden en wordt beschouwd als lid van het trio van “edele” Italiaanse rassen, samen met Nebbiolo in het noorden en Sangiovese in het midden. Sommigen denken dat de druif van Griekse oorsprong is, maar er is geen concreet bewijs, en het is goed mogelijk dat Aglianico uit Zuid-Italië komt. Zijn belangrijkste basis is Campania, waar hij de ster is van de beroemde Taurasi en vele andere op Aglianico gebaseerde wijnen.

Maar zijn andere belangrijke buitenpost bevindt zich in Basilicata. Hoewel de Gierberg al eeuwen is uitgestorven, is de bodem aan de voet van de berg waar de wijnstokken groeien nog steeds zeer vulkanisch en biedt een heel andere expressie van Aglianico.

Castel del Monte Nero di Troia- Druif: Nero di Troia – Regio: Puglia
Donkerrood, bijna ondoorzichtig; rijke, gladde leisteentextuur met stevige, hoekige tannines en stevige zuren die rijpe bramen, pruimen en bosbessen onthullen, met verse rozemarijn, tijm, zwarte peper en zoethout op de lange afdronk.

Stel je een feestelijk diner voor met Pugliese olijfolie, Pugliese wijn en traditionele Pugliese gerechten. Het gesprek is geanimeerd, grote schalen eten worden rondgegeven, en een nieuwe wijn wordt in je glas geschonken als het leeg is.

Cannonau di Sardegna – Druif: Cannonau- Regio: Sardinië
Combineer een riserva, classico of subzone met gegrild lamsvlees bestreken met rozemarijn.
Alle versies van Cannonau hebben dezelfde basiskenmerken: rijpe rode kersen, bramen en pruimen, een gemiddelde tot donkere kleur, zachte tannines, een subtiel bloemenaroma, een vleugje wilde kruiden en een vleugje ziltigheid.Drink een jonge Cannonau (misschien licht gekoeld) met harde kazen/salami/olijven, gemarineerde groente-antipasti, of het typische Sardijnse gerecht van saffraan Malloreddus met worst, tomaat en pecorino Sardo.

Een riserva of classico geeft meer body, intensiteit en rijpingspotentieel. En een Cannonau uit een van de subzones heeft meer gedefinieerde karakternuances die het specifieke gebied weerspiegelen.

Cannonau is de belangrijkste druif van de regio en hij wordt overal op het eiland verbouwd, als gevolg van de zeer uiteenlopende terroirs. In de warmere zuidelijke kustgebieden produceert hij rijpere, sappigere wijnen met meer mediterrane invloed, terwijl hij in de bergen aan de oostkant gespierder en gestructureerder is, met een grotere body en een langer rijpingspotentieel.

Naast de basis Cannonau is er ook een riserva versie (langere minimale rijping), een Classico (beperkter teeltgebied), en drie officiële subzones – Oliena, Jerzu, en Capo Ferrato – aan de oostkant.

Campi Flegrei Piedirosso – Druif: Piedirosso – Regio: Campanië

Piedirosso, plaatselijk bekend als Per’ e’ Palummo (“duivenvoet”), is de meest opvallende rode variëteit van Campi Flegrei, met een stevige kern van weelderig bramenfruit, zachte tannines, wrange zuren en een lange kiezelachtige afdronk van zuiveringszout, vuursteen en een vleugje rook.

Drink een jonge Campi Flegrei Piedirosso bij gegrild vlees en groenten of een pasta op basis van tomaten, of combineer een riserva met aan het spit geroosterde duif.

Campanië is eigenlijk een vulkanisch gebied, bestaande uit 24 kraters, waarvan de meeste onder water, omgeven door een pokdalig terrein met verschillende meren en talrijke poelen met kokende modder.

Inheemse Campaniaanse wijnstokken doen het verrassend goed in deze vreemde, ietwat spookachtige omgeving en omdat phylloxera hier niet kan overleven, zijn veel van hen zeer oud en ongeënt.

Penisola Sorrentina Rosso Frizzante Gragnano – Druiven: Sciascinoso, Aglianico, Piedirosso – Regio: Campanië

Glimmende granaatkleur, geurig aroma van rozenbottels en wilde oregano. Scherpe granaatappel met hints van anijszaad en zwarte peper, ziltig geroosterd zeewier en strakke tannines, geaccentueerd door de lichte bruis, die ook een mooi lichtroze zeeschuim op het oppervlak creëert. Je zou deze rode wijn uit Zuid-Italië gekoeld kunnen serveren!

Dit bruisende rood past bij zowat alles, van gegrilde zeevruchten tot salami. Voor Napolitanen is Gragnano het favoriete drankje bij pizza.

Inheemse druivenstokken zijn geplant in de uitlopers van het Lattari gebergte, dat bestaat uit samengeperste zee-fossielen met in de lucht zwevende rotsen, stenen en stof van vroegere vulkaanuitbarstingen.

Deze unieke bodemsamenstelling, samen met voldoende mediterrane zon, grote dag- en nachtschommelingen (het verschil tussen dag- en nachttemperaturen), en de zoute zeebries zorgen voor heerlijke rode en witte wijnen.

Maar de meest interessante en aantrekkelijke van allemaal zijn de rode frizzante (bruisende) wijnen uit drie subzones, elk genoemd naar een stad: Lettere, Sorrento en Gragnano (gran-yan-oh).

Colline Teramane Montepulciano d’Abruzzo – Druif: Montepulciano – Regio: Abruzzo

Wijnen met donkere zwarte kersen en zwarte bessen met een licht gedroogd leerachtig randje, soepele tannines, pittige zuren en een bittere chocolade-afwerking met een vleugje verse koriander.

Welke Montepulciano je ook kiest, het paaradvies is hetzelfde: Arrosticini Abruzzese!

In Zuid-Italië is montepulciano een druif, en een heel belangrijke, vooral voor Abruzzo, waar hij de sterattractie is met meer dan de helft van alle wijnstokken die in de regio zijn aangeplant.

Naast het zwaaien met de regionale vlag betekent dit dat de Montepulciano d’Abruzzo het hele gamma bestrijkt, van een goedkoop alledaags drankje tot enkele van de meest overtuigende (en dure) wijnen van heel Italië.

Tintilia van Molise – Druif: Tintilia – Regio: Molise
Donkerpaarse wijn met dichte, fluwelen tannines en sappige zwarte pruimen en bramen, met een vleugje zwarte peper, matige zuren en een lange, aanhoudende afdronk met een aantrekkelijk vleugje warm asfalt.

Met rozemarijn en salie geroosterde varkenskoteletten, gestoofde cotechino-worst, risotto met wilde paddenstoelen, of iets anders waar je zin in hebt.

Molise is de op een na kleinste regio van Italië en een van de nieuwste, nadat het zich in 1963 officieel afscheidde van zijn noordelijke buur Abruzzo.

Hoewel sommigen denken dat Tintilia van Iberische oorsprong is, en een verband leggen tussen de naam van de druif en het Spaanse woord ’tinto’ (rood), is deze druif hier al zo lang als men zich kan herinneren en werd hij traditioneel gebruikt om montepulciano, de meest aangeplante wijnstok van Molise, te verzachten.

Maar steeds meer producenten scharen zich achter hun inheemse zoon, en in 2011 werd een nieuwe appellation gecreëerd die een minimum van 95% Tintilia vereist om hem onder de aandacht te brengen. Wat zijn oorsprong ook is, Tintilia del Molise is een onderscheidende en veelbelovende regionale ambassadeur.